Vuurwerkangst! Wat kun je eraan doen?
Hoe herken je angst?
Veel mensen denken bij angst aan een piepende hond die met de staart tussen de poten wegkruipt of probeert te vluchten. Of een hond die urine of ontlasting laat lopen van angst. Maar er zijn veel meer (en subtielere) symptomen waaraan je angst en stress kunt herkennen, zoals overmatig hijgen of gapen, uitschudden of aan de blik in de ogen of de stand van de oren.
Hoe komt het dat dieren bang zijn voor vuurwerk?
De angst voor harde geluiden is een natuurlijke angst die direct te maken heeft met overlevingsdrang. Vrijwel elk dier zal reageren bij het horen van een hard geluid. Het ene dier is hier natuurlijk gevoeliger voor dan het andere. Door vervelende ervaringen of door herhaaldelijk schrikken, kunnen dieren een serieuze fobie voor harde geluiden ontwikkelen. De angst en paniek die ze dan ervaren is meestal groot en zeker geen aanstellerij. Niet alleen harde knallen zijn voor dieren angstaanjagend; ook sissen, fluiten en hoge tonen kunnen voor hen gevaar betekenen. Dieren kunnen daarnaast ook last hebben van flitsen, trillingen en zelfs van de geur die vrijkomt bij het afsteken van vuurpijlen.
Hoe ga je met een dergelijke angst om?
Vroeger werd gezegd dat je die angst moest negeren en er zelfs streng tegen moest optreden. De dieren moesten gewoon niet zeuren. Gelukkig wordt daar tegenwoordig heel anders over gedacht.
Samen sterk
Als hondeneigenaar ben jíj de belangrijkste factor in het leven van je hond: je bent zijn veilige basis. Samen zijn jullie een team! Daarom is het zo belangrijk dat je je hond steunt wanneer hij bang is en laat merken: ‘Ik ben er voor je, wij doen dit sámen’. Samen sterk betekent ook dat je je hond niet alleen thuislaat, ook als hij níet bang is voor vuurwerk. Je hond kan onverhoopt tóch van iets schrikken. Bijvoorbeeld van een extreem harde knal of dat er iets tegen een ruit aankomt of dat er een rotje per ongeluk in je tuin of op je balkon belandt. Als je op dat moment bij je hond bent, dan kun je daar direct op inspelen. Als je hond in zo’n geval alleen thuis is en in paniek raakt, kan dat een levenslang trauma tot gevolg hebben.
Blijf samen
- Blijf samen betekent niet dat je de hond moet meenemen naar buiten, naar een vuurwerkevenement of een feestje. Je blijft gewoon samen thuis. In huis met ramen, deuren en gordijnen dicht, televisie of muziekje aan. Bot, speeltje of hersenspelletje erbij… gezellig!
- Krijg je bezoek? Zorg dan dat je hond zich hier ook prettig bij voelt. Instrueer je bezoek goed en let erop dat niemand per ongeluk een deur open laat staan, waardoor de hond kan ontsnappen.
- Geef je hond de gelegenheid om eventueel naar zijn favoriete (verstop)plekje te kunnen gaan waar hij zich veiliger voelt: onder de trap, in de badkamer, in de kelder, onder het bed o.i.d. Hou ook daar een oogje op hem.
- Hou de hond goed in de gaten als het vuurwerk echt losbarst, ook als je bezig met de champagne te ontkurken, aan het knuffelen bent of druk aan het proosten op het nieuwe jaar.
- Mocht je onverhoopt toch naar buiten willen om de buren een Gelukkig Nieuw Jaar te wensen, zorg dan dat er altijd iemand bij de hond blijft.
- Sommige honden voelen zich rondom oud en nieuw beter met een gevulde Kong, een lekkere kluif en/of wat neuswerkspelletjes. Kauwen, snuffelen en neuswerk helpen vaak om te ontspannen.
Maak het niet te ingewikkeld en kies voor iets waar je hond al vertrouwd mee is. Probeer niet iets nieuws: geef een kluif, koekjes, een Kong die je hond al eens eerder heeft gekregen. Als je iets onbekends geeft waar je hond vervolgens diarree van krijgt, dan moet je extra vaak naar buiten en heb je er een probleem bij.
Wat je ook doet, neem de hond niet mee naar buiten!
Huisdieren moeten veilig zijn en niet door vuurwerk geraakt kunnen worden. Dat spreekt voor zich, zou je zeggen. Toch zijn er mensen die de hond gezellig mee naar buiten nemen tijdens de jaarwisseling: “Kijk maar, hij vindt ’t leuk! Hij kwispelt zelfs!” Kwispelen betekent alleen lang niet altijd dat de hond blij is en duidt in deze situatie waarschijnlijk op intense stress.
Medicatie
Als je hond heel erg bang is, dan kan medicatie van de dierenarts helpen. Er zijn middelen waar je al ruim voor Oud en Nieuw mee moet beginnen, andere medicatie geef je alleen op de dag zelf. Wees kritisch: kies voor een middel waarvan je hond rustiger wordt maar wel helder blijft en er vooral niet sloom of slap door wordt. Als je hond niet meer beweegt door spierverslappers, dan wil dat niet zeggen dat hij niet meer angstig is. Het angstgevoel is dan nog gewoon aanwezig en wordt vaak zelfs nog groter; hij kan nu de angst niet meer uiten en kan er niet op reageren.
De keuze is reuze, vraag daarom altijd advies aan de dierenarts. Als het éne middel niet werkt, dan wil dat niet zeggen dat een ander middel ook niet werkt. En soms is een combinatie of een op maat gemaakt middel nodig. Wees voorzichtig met huis/tuin en keukenmiddeltjes!
Geef nooit alcohol aan je hond! Dat wordt nog wel eens geadviseerd, maar alcohol heeft hetzelfde (averechtse) effect als spierverslappers. Daarbij is alcohol ook nog eens behoorlijk giftig voor je hond.
Nog even dit
➜ als je je hond naar een pension brengt en daar zit een hond met vuurwerkangst, dan kan het goed mogelijk zijn dat je hond de angst overneemt. En als je hond al bang is voor vuurwerk, dan helpt een omgeving met één of meer gestreste honden ook niet.
➜ Carbidschieten valt niet onder ‘vuurwerk’ maar geeft wel harde (doffe) knallen. Let hier dus op als je ergens een huisje boekt voor de jaarwisseling en check vooraf bij de verhuurder hoe vuurwerkvrij het gebied echt is.
Begin op tijd met wennen
Wacht niet tot 31 december, maar begin op tijd met het trainen van je hond. Als je in oktober/november begint, dan ben je nog mooi op tijd. Voor dieren die niet bang zijn is training goed om te voorkomen dat ze angst ontwikkelen.
Je kunt op YouTube filmpjes vinden om je hond aan het geluid van vuurwerk te laten wennen. Zet die filmpjes niet zomaar keihard aan. Je bereikt dan alleen maar het tegenovergestelde.
Er komt echt meer bij kijken! Beluister eerst het filmpje zónder je hond erbij zodat je weet welke geluiden je kunt verwachten. Zo’n filmpje is trouwens geen wondermiddel, maar wel een mogelijk hulpmiddel. De intensiteit en duur van het geluid (en de andere prikkels) moeten altijd aangepast worden aan wat de hond op dat moment aankan en waarbij hij nog geen angst- of stress-signalen vertoont.
Ga als volgt te werk:
- Zorg ervoor dat je hond op een plek is waar hij zich veilig en comfortabel voelt.
- Lijn de hond niet aan: hij moet weg kunnen gaan als het hem niet bevalt.
- Geef de hond een snack of een speeltje of iets anders dat hij leuk vindt.
- Speel het eerste geluidsfragment af op het laagst mogelijke volume.
- Als de hond niet reageert, verhoog je het volume met hele kleine stappen
(Let op! Er zitten stiltes tussen de vuurwerkknallen) - Op het moment dat de hond wel reageert (en dat kan minimaal zijn: door de oren te bewegen of de neus aflikken, opkijken, etc.) zet je het geluid zachter tot het punt dat hij niet meer reageert. Dat wordt is het startvolume. Noteer het voor de volgende training.
- Blijf in de buurt van je hond en doe iets dagelijks: lees een boek, strijk de was, bereid het eten voor, doe iets achter de laptop. Dat zorgt ervoor dat jij zelf niet gespannen bent.
- Hou ondertussen je hond goed in de gaten. Laat het filmpje even lopen en stop de eerste keer na een paar minuten als het goed gaat.
- Doe dit elke dag een keertje, elke keer ietsje langer en zet het geluid in minuscule stappen steeds iets harder
- Gaat het niet? Zet het geluid zachter of helemaal uit en stel de hond gerust!
- Merk je dat jouw hond extreem reageert op de vuurwerkgeluiden, terwijl jij ze nauwelijks kunt horen? Stop dan met deze training en neem contact op met je dierenarts of een erkend gedragstherapeut.
Als je de YouTube filmpjes wilt gaan gebruiken, begin dan ook echt bij het eerste deel. Er zit namelijk een opbouw in de intensiteit van de knallen.
Geluidstraining vuurwerk 👉 deel 1
Geluidstraining vuurwerk 👉 deel 2
Geluidstraining vuurwerk 👉 deel 3
K.C. Gooi-en Eemland/TR